Wanneer je aanhoudende klachten hebt zoals pijn, gebrek aan energie en sensorische en cognitieve overprikkeling kan dit je leven flink op z’n kop zetten. Ik ken jou natuurlijk nog niet persoonlijk, maar ik durf er zomaar vanuit te gaan dat je al bij verschillende behandelaars en specialisten geweest bent. Je hebt misschien ook al meerdere diagnoses gekregen, of juist steeds te horen gekregen dat jouw klachten onder de onverklaarbare klachten vallen (SOLK/ALK).
Je hebt waarschijnlijk vast wel gemerkt dat je door aanhoudende klachten minder soepel bent gaan bewegen. Dit is een natuurlijk en vaak onbewust gevolg van je pijn- en spanningsklachten. Ieder mens wilt tenslotte pijn zo veel mogelijk vermijden. Het nare is dat je hierdoor in een geniepig vicieus cirkeltje terecht komt, omdat het ontlasten van bepaalde lichaamsdelen op den duur weer andere problemen veroorzaakt.
Ik leer jou weer op een meer natuurlijke manier bewegen en de strijd met je klachten te verminderen, zodat jij binnen je grenzen weer meer kan gaan doen waar je hart blij van wordt.
Je lichaam weer vrijer bewegen
De aansturing van beweging vanuit je brein wordt ongemerkt aangepast wanneer jij meer verkrampt gaat bewegen of je lichaam minder gebruikt. Hierdoor kan het zijn dat je bijvoorbeeld nog wel die pijn in je rug voelt, terwijl je tegelijkertijd merkt dat je minder controle hebt over je bewegingen. Doordat je door de pijn steeds minder bent gaan bewegen, krijgt je brein steeds minder sensorische informatie van die lichaamsdelen. In de somatische leerschool wordt dit ‘sensory motor amnesia‘ genoemd: Je brein is een beetje vergeten hoe je dit lichaamsdeel ook al weer aanstuurt.
Zo wordt veel pijn veroorzaakt of intenser gemaakt door de manier waarop je je lichaam gebruikt. De manier waarop jij zit, staat, ligt, bukt, draait en loopt in het dagelijks leven hebben allemaal invloed op jouw pijnervaring. Ons zenuwstelsel is verantwoordelijk voor de aansturing van deze bewegingen. En geeft continu opdrachten welke spieren moeten aanspannen en welke kunnen ontspannen.
Hoe vaker we een bepaalde beweging herhalen, hoe beter deze beweging of houding wordt opgeslagen in je brein. Dit wordt ook wel eens spiergeheugen genoemd. Dit geldt helaas ook voor die bewegingen die je anders of krampachtig bent gaan uitvoeren om je pijn onbewust te vermijden. Merk je dat ik steeds het woordje onbewust gebruik? Je doet dit namelijk niet expres.
De manier waarop je deze diep opgeslagen patronen kunt transformeren is door het hertrainen van je zenuwstelsel. En dat is wat somatische oefeningen je leert. Somatische bewegingen zijn hele langzame, bewuste en geconcentreerde oefeningen. Hierbij komt je brein opnieuw in contact met de sensorische input van lichaamsdelen die een tijd minder gebruikt zijn. Waardoor deze lichaamsdelen weer kunnen meebewegen met het lichaam als geheel.
Somatische oefeningen zijn zachte en langzame bewegingen waarbij geen gebruik gemaakt wordt van het rekken van spieren. Maar van een techniek die ze ‘pandiculatie‘ noemen. Waarbij je heel traag heen en weer beweegt tussen het nog wat meer verkorten van de al verkrampte of pijnlijke spier en vervolgens ga je deze ontzettend langzaam (denk slakkengang langzaam en dan nog 10x langzamer) weer verlengen. Zo breng je stap voor stap weer meer bewustzijn in deze spieren. En worden er nieuwe verbindingen in het brein gemaakt. Na een aantal keren oefenen zal je merken dat bewegen makkelijker gaat en de spier ook weer meer kan ontspannen.
De achtergrond van somatische oefeningen
Het woord somatisch is afgeleid van het Griekse woord Soma wat lichaam betekent. Je ziet de term overal op het moment. Zo heb je misschien weleens gehoord van de term ‘somatic dance‘, of de door traumaexpert Peter Levine vormgegeven techniek ‘somatic experience‘. En natuurlijk de vaak gebruikte term ‘somatisch onverklaarbare lichamelijke klachten‘.
Somatische oefeningen kunnen in zijn algemeenheid omschreven worden als bewust uitgevoerde oefeningen waarbij je je richt op de innerlijke ervaring. De oefeningen die ik aanbied zijn gebaseerd op de somatische school van Frederick Alexander (ook wel bekend als de ‘Alexander techniek’), Moshe Feldenkrais en bewegingsexpert Thomas Hannah.
Yoga bij chronische pijn
Zoals je net al hebt kunnen lezen wordt er binnen de somatische school gekeken naar de mens als geheel. En dat is natuurlijk precies wat yoga ook doet! Maar jij hebt vast ook wel al het een ander geprobeerd aan yoga of wellicht zag je al snel door de bomen het bos niet meer. Zo veel soorten yoga en wat past er nu precies bij jouw klachten op het moment?
Yoga, Mindfulness en Zelfcompassie worden al veel toegepast bij verschillende revalidatieprogramma’s. En al deze technieken helpen jouw door aanhoudende pijn ontregelde zenuwstelsel duurzaam veerkrachtiger te maken.
Ook bij het effectiever leren omgaan met aanhoudende vermoeidheid, pijn, sensorische overbelasting en slaapproblemen zijn ademhalingstechnieken, meditatievormen en herstellende yogahoudingen van grote toegevoegde waarde. Zo leer je steeds meer kleine rust- en herstelmomenten gedurende dag in te lassen, waardoor je langzaam maar zeker meer energiereserves zult opbouwen.
Het doel van ACT in beweging
ACT staat voor Acceptance & Commitment Therapie en met deze speelse methode gaan we onderzoeken hoe jij weer meer balans kunt brengen tussen inspanning en ontspanning, minder effectief gedrag kunt veranderen en binnen je grenzen meer te focussen op wat jij waardevol vindt.
Een regelmatig gebruikte metafoor voor aanhoudende pijnklachten is een moeras van drijfzand. Je merkt op een bepaald moment in je leven dat je pijnklachten hebt en je gaat vervolgens hard op zoek naar een oplossing. Intussen voel je de klachten toenemen en steeds meer gebieden van je leven beïnvloeden, waardoor je nog harder gaat zoeken naar oplossingen. Ongemerkt kun je zo steeds meer gaan vechten tegen je klachten, wat weer extra spanning voor je zenuwstelsel en een verhoogde pijnbelevenis zorgt. Zo zak je al zoekende naar controle over je klachten steeds vermoeider en dieper het drijfzand in. Want dit gevecht kost ook bakken energie.
Het kan ook zijn dat je juist steeds meer dingen uit de weg bent gegaan, niet wil klagen over je klachten, je klachten probeert te negeren en zo ongemerkt het contact met jezelf en je omgeving steeds een beetje meer bent verloren.
De balans tussen wat je wel en niet kan
Ik zit nu al een tijdje te klooien met het schrijven van deze alinea, omdat het bruggetje naar ‘doen waar je hart blij van wordt’ zo pijnlijk kan zijn. Want natuurlijk wil jij het liefst weer alles doen waar je energie uit haalt. Het was de opmerking die mij steevast op de kast kon jagen als iemand weer eens met het ‘ga doen wat je energie geeft’- advies kwam.
Tot dat ik aan de slag ging met het onderzoeken van mijn waarden en er achter kwam dat ik eigenlijk toch nog best veel energie had verloren aan dingen die eigenlijk niet genoeg paste bij wie ik ben en wat ik kan. Waarvan ik vooral vond dat ik ze wel moest kunnen. Ook kwam ik erachter dat ik heel veel dingen, dan al niet aangepast, ook nog wel kon. Op mijn manier.
Het is het continu verkennen van die balans tussen doen wat je hart wilt. En daarnaast ook heel realistisch stil kunnen staan bij wat op dit moment niet lukt. En wat dat precies met je doet. De realisatie dat aanhoudende klachten zo’n enorme impact op je leven hebben kan een rollercoaster van emoties met zich meebrengen, omdat klachten invloed hebben op alle levensgebieden.
Ook kun je je daar heel alleen in voelen staan, omdat mensen, hoe goed ze ook hun best doen om het te begrijpen, nooit helemaal kunnen voelen wat jij voelt.
Ik zou dus ook met jou graag willen onderzoeken wat nou echt belangrijk is voor jou. Stil te staan bij jouw pijn. En hoe jij vanaf daar binnen je grenzen en met je eventuele beperkingen meer kunt focussen op wat het leven voor jou waardevol maakt.
Gaat mijn pijn weg door ACT in beweging?
Ik heb deze vraag expres helemaal aan het eind geplaatst. Wanneer je lange tijd verkrampt beweegt kan dit pijnklachten verscherpen of zelfs veroorzaken. Daarnaast kan het gebrek aan vertrouwen in je lichaam en de angst om bewegingen uit te voeren voor een grotere pijnintensiteit zorgen. Wanneer je voelt dat je weer meer natuurlijk gaat bewegen, zal ook je vertrouwen toenemen en dit samen kan weer leiden tot een afname in pijnintensiteit en klachten.
Ook kun je in het blog over pijneducatie teruglezen dat centrale sensitisatie van het zenuwstelsel omkeerbaar is.
Toch ga ik jou geen pijnvrij leven beloven. En dan ga ik nu iets zeggen wat misschien vreselijk ongezellig en zelfs morbide klinkt: pijn is onderdeel van het leven. Ik vind het dus veel interessanter om samen met jou te onderzoeken hoe jij met de moeilijke dingen in het leven omgaat en je daar de vrijheid in te laten ontdekken.
Ik zal je namelijk in alle eerlijkheid verklappen dat de somatische oefeningen mij grotendeels van mijn heftige rugklachten bevrijd hadden. Een deel van mijn aanhoudende klachten was daarmee opgelost. En toch vergrote dit niet direct mijn belastbaarheid en geluksgevoel. Hoe dat komt? De manier waarop ik kennelijk überhaupt met problemen in het leven omging bleken niet meer zo goed te werken. Niet voldoende rust nemen bijvoorbeeld en alles perfect willen doen, waren allemaal patronen die mijn leven in belangrijke mate uit balans hadden gebracht. En mijn klachten gedeeltelijk ook in stand hielden. Daar viel dus nog heel wat te halen.
Doen wat voor jou werkt
Herken je wat je net gelezen hebt? Dit is namelijk een patroon wat je veel terug ziet bij mensen met aanhoudende klachten. Het zijn de doorbijters, de perfectionisten, harde werkers, de ik-sta-altijd-voor- je -klaar- mensen. Daarmee wil ik overigens niet zeggen dat je schuldig bent aan het ontwikkelen van klachten of dat je geen ontzettende pech gehad hebt. We hebben spijtig genoeg niet altijd controle over wat ons overkomt in het leven.
Zo is de relatie tussen aanhoudende pijnklachten, stress, emotionele pijn en moeilijke ervaringen uit onze jeugd uitgebreid aangetoond. En aanhoudende klachten kunnen er voor zorgen dat je onbewust vast komt te zitten in niet helpende gewoonten. De belangrijkste vraag is dus vooral of jouw gedrag je ook echt helpt, of dat je vooral bezig bent om moeilijke gedachten, gevoelens en omstandigheden onder controle te krijgen?
Hoe we met de pijn van het leven omgaan heeft ontzettend veel invloed op ons energieniveau en dagelijks functioneren.
Wil je dit samen onderzoeken? Dat zou kunnen in een 1:1 traject, maar ook in een 6- weeks groepstraject. Neem contact met mij op voor een gratis adviesgesprek.